Tác Dụng Của Dầu Dừa Đến Bệnh Xơ Vữa Động Mạch

 Kokofi sẽ mượn lời của tác giả để giải thích về xơ vữa động mạch (atherosclerosis) và tại sao dầu dừa lại là "người hùng" trong việc bảo vệ trái tim của bạn.

 Mục Lục 

1. Xơ vữa động mạch (atherosclerosis) là gì?...................................1

2. Nguyên nhân chi tiết gây xơ vữa động mạch............................... 1

3. Vai trò của axit béo chuỗi trung bình (MCFA) trong dầu dừa........ 2

1. Xơ vữa động mạch (atherosclerosis) là gì?

Xơ vữa động mạch hay còn gọi là xơ cứng động mạch (hardening of the arteries) là bệnh phổ biến nhất của tim và mạch máu.

Hãy tưởng tượng: hệ thống mạch máu của chúng ta giống như một mạng lưới ống nước (động mạch) đưa máu đi khắp cơ thể. Khi bên trong mạch bị tổn thương, cơ thể sẽ huy động các vật liệu để sửa chữa, nhưng khi tổn thương kéo dài trở thành mạn tính, chính những vật liệu này bị cứng lại thành mảng bám (plaque) và lắng đọng ở thành bên trong của động mạch. Từ một hệ thống ống nước có sự đàn hồi, giờ đây xuất hiện những đoạn bị xơ cứng dễ vỡ.

Khi mảng bám tích tụ, chúng sẽ:

·      Thu hẹp đường đi của máu.

·      Trở nên cứng và giòn (do lắng đọng canxi).

·      Hạn chế lưu lượng máu.

Nếu tắc nghẽn xảy ra ở động mạch vành (nuôi tim), nó gây ra cơn đau tim; nếu ở động mạch cảnh (nuôi não), nó gây ra đột quỵ.

Điều quan trọng, cuốn sách khẳng định rằng bệnh tim có thể phòng ngừa và điều trị được thông qua ăn uống.

2. Nguyên nhân chi tiết gây xơ vữa động mạch

Xơ vữa động mạch không chỉ đơn thuần là do "quá nhiều cholesterol trong máu". Nó thường bắt đầu khi lớp nội mạc của động mạch bị tổn thương. 

Các protein nhỏ trong máu gọi là tiểu cầu (platelets) sẽ tạo cục máu đông khi chúng gặp vết thương ở thành mạch máu. Quá trình đông máu này là cần thiết để ngăn chảy máu và hỗ trợ quá trình lành thương.

Các tế bào bị tổn thương sẽ giải phóng các yếu tố tăng trưởng protein kích thích tăng sinh tế bào cơtrong thành động mạch để sửa chữa tổn thương.

Tuy nhiên, nếu nguyên nhân gây tổn thương kéo dài hoặc trở thành mãn tính, một hỗn hợp phức tạp gồm mô sẹo, tiểu cầu, canxi, cholesterol và triglycerid sẽ được tích tụ tại vị trí tổn thương nhằm nỗ lực phục hồi.

Hỗn hợp này được gọi là mảng bám (plaque).

Mô xơ – chủ yếu là protein, chứ không phải cholesterol – là thành phần chính của mảng bám.
Các muối canxi lắng đọng sẽ làm mảng bám trở nên cứng, khiến thành động mạch giòn và kém đàn hồi, đây chính là đặc trưng của bệnh xơ vữa động mạch (atherosclerosis).
Vì vậy, căn bệnh này còn được gọi là “sự chai cứng của động mạch” (hardening of the arteries).

Dưới đây là 3 yếu tố chính gây ra bệnh tim và xơ vữa động mạch:

A. Stress oxy hóa (oxidative stress)

Stress oxy hóa là quá trình phá hủy diễn ra trong cơ thể do gốc tự do (free radicals) gây ra.

·      Gốc tự do là các phân tử không ổn định, chúng tấn công và đánh cắp electron từ các tế bào lân cận, khiến các phân tử đó cũng trở thành gốc tự do.

·      Khi các gốc tự do này tấn công chất béo và cholesterol chưa được bảo vệ, chúng sẽ tạo ra lipid bị oxy hóa (oxidized lipids).

·      Lipid bị oxy hóa này gây độc và làm tổn thương thành động mạch .

·      Cholesterol LDL (cholesterol xấu) chỉ trở nên có hại khi nó bị oxy hóa.

B. Viêm mãn tính (chronic infection/inflammation)

Viêm mãn tính do nhiễm trùng :

·      Viêm mãn tính cấp độ thấp (low-grade infections) có thể do vi khuẩn hoặc vi rút gây ra.

·      Các vi sinh vật này có thể xâm nhập vào hệ tuần hoàn và gây viêm trong thành động mạch, từ đó thúc đẩy xơ vữa động mạch.

·      Các mầm bệnh chính liên quan đến viêm động mạch bao gồm vi khuẩn H. Pylori (gây loét dạ dày), Chlamydia pneumoniae, và vi rút Cytomegalovirus (CMV).

C. Chất béo có hại trong chế độ ăn uống

·      Dầu thực vật không bão hòa đa (polyunsaturated vegetable oils) dễ bị oxy hóa nhất, đặc biệt khi bị nung nóng hoặc tiếp xúc với không khí. Chúng tạo ra các gốc tự do gây tổn thương cho thành động mạch.

·      Dầu hydro hóa (hydrogenated oils), thường chứa chất béo chuyển hóa (trans fats), đã được chứng minh là nguyên nhân gây thiếu hụt axit béo thiết yếu (EFA deficiency) và thúc đẩy cholesterol cao cùng xơ vữa động mạch. (Điều quan trọng cần nhớ là các nghiên cứu trước đây thường sử dụng dầu dừa đã bị hydro hóa để cáo buộc nó gây xơ vữa động mạch, hoàn toàn khác với dầu dừa nguyên chất tinh khiết)

3. Vai trò của axit béo chuỗi trung bình (MCFA) trong dầu dừa

Dầu dừa, chủ yếu bao gồm axit béo chuỗi trung bình (MCFA)- tiêu biểu với acid lauric - thành phần có trong sữa mẹ, hoạt động như một loại thực phẩm chức năng (functional food) giúp bảo vệ tim theo nhiều cách:

A. MCFA không gây tắc nghẽn mạch máu (cơ chế chuyển hóa chất béo)

Đây là lý do lớn nhất khiến dầu dừa không gây xơ vữa động mạch, khác với chất béo chuỗi dài (LCFA) có trong hầu hết các loại thực phẩm và dầu ăn khác:

Tóm lại, vì MCFA được chuyển hóa trực tiếp thành năng lượng, chúng không "đi lang thang" trong máu và không có cơ hội tích tụ thành mảng bám như các chất béo chuỗi dài khác.

B. Nuôi dưỡng phục hồi tế bào, tăng hấp thu các chất dinh dưỡng

Hãy xem MCFA trong dầu dừa như là nhiên liệu cao cấp dành cho tế bào của bạn: chúng được hấp thụ trực tiếp qua ruột, đến gan, và sau đó được sử dụng ngay lập tức để sản xuất năng lượng. Quá trình này diễn ra nhanh chóng và dễ dàng, không gây áp lực lên hệ thống enzyme tiêu hóa của bạn.

Vì MCFAs là nguồn năng lượng tức thì, chúng giúp tế bào của bạn có đủ "nhiên liệu" để hoạt động tốt hơn, tăng cường quá trình trao đổi chất (metabolism), và chuyển hóa tốt hơn. 

Khi tế bào của bạn có năng lượng dồi dào, chúng sẽ phòng thủ  và chữa lành tốt hơn. Nhờ đó, dầu dừa giúp xây dựng các mô khỏe mạnh, hỗ trợ cơ thể bạn trong việc phục hồi nhanh chóng và giữ cho các mạch máu (như mao mạch) khỏe mạnh và đàn hồi. Điều này rất quan trọng để duy trì một cơ thể tràn đầy năng lượng và sẵn sàng đối phó với bệnh tật.

Vì MCFAs được tiêu hóa rất dễ dàng, chúng có xu hướng thúc đẩy sự hấp thụ các vitamin tan trong chất béo (như Vitamin A, B, C, D, E, K) và các khoáng chất thiết yếu (như canxi và magie).  Điều này không chỉ có lợi cho sức khỏe tổng quát mà còn hỗ trợ tim mạch.

Đơn cử như sự thiếu hụt Vitamin B gây nên tình trạng Homocysteine cao (một yếu tố nguy cơ quan trọng của bệnh tim) có thể xảy ra khi cơ thể không hấp thụ đầy đủ Vitamin B. Vitamin và khoáng chất được hấp thụ tốt hơn sẽ bảo vệ cơ thể khỏi tổn thương do gốc tự do.  

C. Vai trò trong phòng ngừa và điều trị

1. Khả năng chống oxy hóa: dầu dừa, với 92% axit béo bão hòa, rất ổn định và có khả năng chống lại quá trình oxy hóa . Dầu dừa có thể giúp ngăn chặn stress oxy hóa và bảo vệ các mô, bao gồm cả tim và mạch máu, khỏi sự phá hủy của các gốc tự do.

2. Tiêu diệt tác nhân gây viêm: monolaurin và monogliceride của axit lauric, có  đặc tính kháng khuẩn mạnh mẽ. Khi tiêu thụ, chúng có thể tiêu diệt các vi khuẩn, vi rút, nấm và ký sinh trùng — bao gồm cả H. Pylori, chlamydia pneumoniae và CMV—những tác nhân gây nhiễm trùng và viêm mãn tính trong thành động mạch. Bằng cách này, dầu dừa giúp giảm viêm động mạch và giảm nguy cơ bệnh tim.

3. Cải thiện tỷ lệ cholesterol: tác động tích cực đến tỷ lệ cholesterol (total cholesterol/HDL), là thước đo chính xác hơn so với chỉ số cholesterol toàn phần về nguy cơ bệnh tim.

·      Dầu dừa có xu hướng tăng HDL (cholesterol tốt) ở hầu hết mọi người.

·      Việc tăng HDL giúp giảm tỷ lệ cholesterol/HDL, do đó giảm nguy cơ mắc bệnh tim.

(Cholesterol không hề xấu. Đối với cơ thể cholesterol có chức năng quan trọng như duy trì cấu trúc và tính linh hoạt của màng tế bào, sản xuất hormone steroid (ví dụ: estrogen, testosterone) và vitamin D, hỗ trợ tiêu hóa thức ăn thông qua việc tạo axit mật, và giúp sửa chữa mô. Do đó việc bài xích cholesterol đôi khi sẽ đi sai hướng, gây hại cho cơ thể trong lâu dài. Việc quan trọng cần làm là nuôi dưỡng và bảo vệ tế bào khỏi các tổn thương do gốc tự do và các tác nhân gây viêm nhiễm.

4. Giảm các yếu tố nguy cơ khác: dầu dừa giúp cải thiện các yếu tố nguy cơ khác của bệnh tim:

·      Huyết áp cao (hypertension): dầu dừa có thể giúp hạ huyết áp và bảo vệ chống lại huyết áp cao bằng cách cải thiện độ nhạy insulin.

·      Tiểu đường (diabetes): MCFA cải thiện chức năng insulin và giúp kiểm soát lượng đường trong máu, giảm nguy cơ tiểu đường (một yếu tố nguy cơ lớn của bệnh tim).

·      Quản lý cân nặng : dầu dừa thúc đẩy cảm giác no lâu hơn và tăng cường trao đổi chất(metabolism), giúp giảm cân hoặc duy trì cân nặng khỏe mạnh. Giảm cân làm giảm đáng kể nguy cơ bệnh tim.

Tóm tắt sơ bộ lợi ích cho tim mạch khi dùng dầu dừa trong ăn uống

Dầu dừa tự nhiên, chưa hydro hóa, là một loại chất béo đặc biệt được coi là "hòm thuốc của tự nhiên" và cung cấp nhiều lợi ích cho sức khỏe tim mạch khi được sử dụng trong chế độ ăn uống:

Sử dụng dầu dừa trong chế độ ăn uống là một trong những cách tốt nhất bạn có thể làm để phòng ngừa bệnh tật.

Kokofi sưu tầm và tổng hợp